Biologia

Wypróbuj za darmo!

3 Tematy | 3 Quizy

Składniki nieorganiczne

Quiz: Składniki nieorganiczne

Budowa komórki – Część 1

Quiz: Budowa komórki – Część 1

Informacje ogólne

1 Temat

Informacje ogólne

Wymagania maturalne

2 Tematy | 2 Quizy

Doświadczenia naukowe

Quiz: Doświadczenia naukowe

Analiza materiałów źródłowych

Quiz: Analiza materiałów źródłowych

4 Tematy | 4 Quizy

Składniki nieorganiczne

Quiz: Składniki nieorganiczne

Składniki organiczne – Część 1

Quiz: Składniki organiczne

Składniki organiczne – Część 2

Quiz: Składniki organiczne 2

Podsumowanie – chemizm życia

Quiz: Podsumowanie: chemizm życia

3 Tematy | 3 Quizy

Budowa komórki – Część 1

Quiz: Budowa komórki – Część 1

Budowa komórki – Część 2

Quiz: Budowa komórki 2

Podsumowanie – komórka

Quiz: Podsumowanie: komórka

Energia i metabolizm

6 Tematy | 6 Quizy

Szlaki oraz przenośniki energii

Quiz: Szlaki oraz przenośniki energii

Quiz: Fotosynteza

Pozyskiwanie energii – Część 1

Quiz: Pozyskiwanie energii 1

Pozyskiwanie energii – Część 2

Quiz: Pozyskiwanie energii 2

Podsumowanie – energia i metabolizm

Quiz: Podsumowanie: Energia i metabolizm

Podziały komórkowe

3 Tematy | 3 Quizy

Replikacja DNA, cykl komórkowy

Replikacja DNA, cykl komórkowy

Mitoza i mejoza

Quiz: Mitoza i mejoza

Podsumowanie – podziały komórkowe

Quiz: Podsumowanie: podziały komórkowe

Zasady klasyfikacji i sposoby identyfikacji organizmów

1 Temat | 1 Quiz

Klasyfikacja organizmów

Quiz: Klasyfikacja organizmów

Bakterie, grzyby, protisty

4 Tematy | 4 Quizy

Podsumowanie – bakterie, grzyby, protisty

Quiz: Podsumowanie: bakterie, grzyby, protisty

Różnorodność roślin

7 Tematy | 7 Quizy

Rośliny – Część 1

Quiz: Rośliny 1

Rośliny – Część 2

Quiz: Rośliny 2

Gospodarka wodna roślin

Quiz: Gospodarka wodna roślin

Odżywianie się roślin

Quiz: Odżywianie się roślin

Rozmnażanie się roślin

Quiz: Rozmnażanie się roślin

Wzrost i rozwój roślin

Quiz: Wzrost i rozwój roślin

Podsumowanie – różnorodność roślin

Quiz: Podsumowanie: różnorodność roślin

Funkcjonowanie zwierząt

22 Tematy | 22 Quizy

Różnorodność zwierząt

Quiz: Różnorodność zwierząt

Zasady budowy i funkcjonowania zwierząt

Quiz: Zasady budowy i funkcjonowania zwierząt

Odżywianie – Część 1

Quiz: Odżywianie 1

Odżywianie – Część 2

Quiz: Odżywianie 2

Odporność – Część 1

Quiz: Odporność 1

Odporność – Część 2

Quiz: Odporność 2

Wymiana gazowa – Część 1

Quiz: Wymiana gazowa 1

Wymiana gazowa – Część 2

Quiz: Wymiana gazowa 2

Quiz: Krążenie

Wydalanie i osmoregulacja

Quiz: Wydalanie i osmoregulacja

Regulacja hormonalna – Część 1

Quiz: Regulacja hormonalna

Regulacja hormonalna – Część 2

Quiz: Regulacja hormonalna 2

Regulacja nerwowa – Część 1

Quiz: Regulacja nerwowa

Regulacja nerwowa – Część 2

Quiz: Regulacja nerwowa 2

Ruch – Część 1

Ruch – Część 2

Pokrycie ciała i termoregulacja

Quiz: Pokrycie ciała i termoregulacja

Rozmnażanie i rozwój – Część 1

Quiz: Rozmnażanie i rozwój 1

Rozmnażanie i rozwój – Część 2

Quiz: Rozmnażanie i rozwój 2

Rozmnażanie i rozwój – Część 3

Quiz: Rozmnażanie i rozwój 3

1 od 2

1 Temat | 1 Quiz

8 Tematy | 8 Quizy

Ekspresja informacji genetycznej

Quiz: Ekspresja informacji genetycznej

Dziedziczenie cech – Część 1

Quiz: Dziedziczenie cech 1

Dziedziczenie cech – Część 2

Quiz: Dziedziczenie cech 2

Zmienność organizmów – Część 1

Quiz: Zmienność organizmów 1

Zmienność organizmów – Część 2

Quiz: Zmienność organizmów 2

Biotechnologia i inżynieria genetyczna – Część 1

Quiz: Biotechnologia i inżynieria genetyczna 1

Biotechnologia i inżynieria genetyczna – Część 2

Quiz: Biotechnologia i inżynieria genetyczna 2

Podsumowanie – informacja genetyczna

Quiz: Podsumowanie: informacja genetyczna

2 Tematy | 2 Quizy

Ewolucja – Część 1

Quiz: Ewolucja 1

Ewolucja – Część 2

Quiz: Ewolucja 2

4 Tematy | 4 Quizy

Ekologia organizmów i populacji

Ekologia organizmów i populacji

Ekologia ekosystemów

Quiz: Ekologia ekosystemów

Różnorodność biologiczna

Różnorodność biologiczna

Podsumowanie – ekologia

Quiz: Ekologia 1

Przykładowy egzamin maturalny

2 Tematy

Budowa komórki – Część 1

Biologia Wypróbuj za darmo! Budowa komórki – Część 1

BETA

Ten układ i zadania są w wersji testowej. Wkrótce pełny kurs będzie zawierał je w dopracowanej formie.

Biologia – Budowa komórki

Budowa komórki

Teoria komórkowa, błony biologiczne, organella, cytoszkielet, transport, ściana komórkowa/ECM, połączenia międzykomórkowe, cykl komórkowy

📹 Lekcja wideo

Otwórz notatki (PDF)

📜 Notatki – Budowa komórki

1) Teoria komórkowa – fundament

• Komórka jest podstawową jednostką struktury i funkcji organizmów.
• Wszystkie komórki powstają z podziału innych komórek.
• Informacja genetyczna przechowywana jest w DNA (u prokariontów – nukleoid bez otoczki jądrowej).

2) Prokarionty

• Brak jądra; kolista cząsteczka DNA w nukleoidzie; często plazmidy.
• Rybosomy 70S; brak błoniastych organelli.
• Ściana komórkowa z peptydoglikanu (bakterie), błona z hopanoidami.
• Często rzęski, fimbrie, otoczki; fotosynteza na zawiązkach błon.

3) Eukarionty

• Jądro z otoczką; DNA liniowe związane z histonami (chromatyna).
• Rybosomy 80S w cytoplazmie; 70S w mitochondriach/chloroplastach.
• Liczne organella błoniaste: ER, aparat Golgiego, mitochondria, lizosomy itd.
• Cytoszkielet rozwinięty; podziały mitotyczne i mejotyczne.

4) Błony biologiczne – model płynnej mozaiki

• Dwuwarstwa fosfolipidowa + białka integralne/peryferyjne, cholesterol (zwierzęta).
• Asymetria i płynność (ruchy lateralne, rzadko flip-flop); glikolipidy i glikoproteiny (rozpoznawanie).
• Funkcje: bariera selektywna, transport, sygnalizacja (receptory), zakotwiczanie cytoszkieletu.

5) Jądro, ER, Golgi, rybosomy

• Jądro: otoczka z porem; nukleolus – biogeneza rybosomów.
• RER: rybosomy → synteza białek sekrecyjnych/błonowych.
• SER: synteza lipidów, detoksykacja, magazyn Ca²⁺ (mięśnie – siateczka sarkoplazmatyczna).
• Aparat Golgiego: modyfikacja, sortowanie, pakowanie białek/lipidów (pęcherzyki, lizosomy).
• Rybosomy: 80S (cytozol), 70S (mito/chloro) – translacja.

6) Mitochondria, chloroplasty, lizosomy, peroksysomy, wakuole

• Mitochondria: oddychanie tlenowe, własne DNA i rybosomy 70S.
• Chloroplasty: fotosynteza; tylakoidy/grana, DNA 70S.
• Lizosomy (zwierzęta): hydrolazy kwaśne, trawienie wewnątrzkomórkowe.
• Peroksysomy: utlenianie, katalaza (H₂O₂ → H₂O + O₂).
• Wakuole (rośliny): turgor, magazyn; soki komórkowe, barwniki/alkaloidy.

7) Cytoszkielet i motory

• Mikrotubule (tubulina, 25 nm): wrzeciono, rzęski/wici (9+2), transport wewnętrzny (kinezyna/dyneina).
• Filamenty aktynowe (7 nm): skurcz, ruch ameboidalny, pierścień kurczliwy cytokinezy.
• Filamenty pośrednie (~10 nm): odporność mechaniczna, laminy jądrowe.

8) Ściana komórkowa (rośliny/grzyby/bakterie)

• Rośliny: celuloza, pektyny, hemicelulozy; plazmodesmy.
• Grzyby: chityna. Bakterie: peptydoglikan (Gram+/−).

9) ECM i połączenia międzykomórkowe (zwierzęta)

• ECM: kolagen, elastyna, proteoglikany; integryny łączą ECM z cytoszkieletem.
• Połączenia ścisłe (tight), desmosomy (kotwica), gap junctions (kanały wymiany).

10) Transport przez błony i ograniczenia rozmiaru

• Dyfuzja prosta/wspomagana (kanały/nośniki), osmoza, aktywny (pompy), endo-/egzocytoza.
• Stosunek powierzchnia/objętość (SA:V) ogranicza rozmiar – małe komórki wymieniają szybciej.
• Eukarionty – kompartmentacja zwiększa wydajność procesów.

🎯 Zadania interaktywne – Budowa komórki

1) Zaznacz cechy prokariontów:

a) Brak jądra komórkowego b) Rybosomy 80S c) Ściana z peptydoglikanu (bakterie) d) Liczne organella błoniaste

2) Wybierz poprawne skojarzenia rybosomów:

a) 80S – mitochondria/chloroplasty b) 70S – cytozol eukariotów c) 70S – mitochondria/chloroplasty

3) Cholesterol w błonie komórkowej:

4) Dobierz organellum do funkcji:

Aparat Golgiego –

SER –

Lizosomy –

5) Zaznacz stwierdzenia prawdziwe:

a) Mitochondria i chloroplasty mają własne DNA i rybosomy 70S. b) Aparat Golgiego zawiera własne DNA, jak mitochondria. c) Mitochondria uczestniczą w oddychaniu tlenowym. d) Chloroplasty są miejscem fotosyntezy.

6) Mikrotubule – wybierz prawdę:

a) Zbudowane z aktyny, 7 nm b) Zbudowane z tubuliny, 25 nm, rzęski/wici c) Tworzą głównie laminy jądrowe

7) Uzupełnij poprawnie:

Ściana roślin – główny polisacharyd:

ECM zwierząt – główne białko strukturalne:

8) Które połączenie umożliwia komunikację jonową między komórkami zwierzęcymi?

a) Desmosomy b) Tight junctions c) Gap junctions

9) Zaznacz procesy wymagające nakładu ATP:

a) Pompa Na⁺/K⁺ b) Dyfuzja wspomagana c) Endocytoza d) Dyfuzja prosta

10) Który zestaw występuje typowo w komórce roślinnej?

a) Lizosomy, centriola, glikogen b) Ściana celulozowa, chloroplasty, duża wakuola c) Kolagenowy ECM, liczne desmosomy

11) Dlaczego komórki są małe? Wskaż najlepszą odpowiedź.

12) Dobierz mechanizm transportu do przykładu:

Glukoza przez GLUT –

Pompa protonowa –

13) Struktura „9+2” jest typowa dla:

a) Rzęsek i wici eukariotycznych b) Włókien aktynowych c) Laminy jądrowej

14) Które struktury są funkcjonalnymi odpowiednikami?

a) Plazmodesmy (rośliny) – gap junctions (zwierzęta) b) Desmosomy – tight junctions c) Mikrotubule – filamenty aktynowe

15) Wydzielanie neuroprzekaźników do szczeliny synaptycznej to:

a) Endocytoza b) Egzocytoza c) Dyfuzja prosta

Quizy

Quiz: Budowa komórki – Część 1

Powrót do rozdziału

Zarządzaj zgodą

Aby zapewnić najlepsze doświadczenia, używamy technologii, takich jak pliki cookie, do przechowywania i/lub uzyskiwania dostępu do informacji na urządzeniu. Wyrażenie zgody na te technologie umożliwi nam przetwarzanie danych, takich jak zachowanie podczas przeglądania lub unikalne identyfikatory na tej stronie. Brak zgody lub wycofanie zgody może niekorzystnie wpłynąć na niektóre funkcje i funkcjonalności.

Functional Functional Zawsze aktywne

The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.

Preferences Preferences

The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.

Statistics Statistics

The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.

Marketing Marketing

The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.

Zarządzaj opcjami Zarządzaj serwisami Zarządzaj {vendor_count} dostawcami Przeczytaj więcej o tych celach

View preferences

{title} {title} {title}

Główna
O nas
Sklep
e-Biblioteka
Webinary

Wypróbuj za darmo

Zaloguj się

Aby uzyskać dostęp do kursu, należy się zalogować!

Nazwa użytkownika lub adres e-mail

Hasło

Zapamiętaj mnie

Continue with Google

Nie pamiętasz hasła?

Zarejestruj się

Nie masz konta? Zarejestruj je!

Zarejestruj konto

Nazwa użytkownika

E-mail

Password:
Confirm Password:

Continue with Google

Potwierdzenie rejestracji zostanie wysłane pocztą elektroniczną.